De voorspellende waarde en interobserver overeenkomst van endoscopische karakteristieken voor het voorspellen van een complete respons van het rectumcarcinoom na neoadjuvante (chemo)radiotherapie


M.E. van der Sande, M. Maas, J. Melenhorst, M.E. Breukink, M.E. van Leerdam, G.L. Beets

Vrijdag 17 mei 2019

9:32 - 9:40u in Brabantzaal

Categorieën: Colorectaal (maligne), GE, Vrije voordracht (V)

Parallel sessie: V10 Colorectaal maligne 1


Introductie

Patiënten met een klinisch complete respons (CR) na (chemo)radiotherapie voor het rectumcarcinoom kunnen behandeld worden volgens een wait-and-see beleid. Het doel van deze studie was om de diagnostische accuratesse van restadierings endoscopie en de predictieve waarden van endoscopische karakteristieken voor het voorspellen van een luminaal CR te bepalen.

Methode

Honderdeenenzestig patiënten met een primair rectumcarcinoom die tussen 2012 en 2015 een flexibele sigmoïdoscopie voor responsbeoordeling na (chemo)radiotherapie ondergingen in een enkel instituut werden retrospectief geëvalueerd. Drie onafhankelijke artsen (2 chirurgen en 1 MDL-arts) scoorden de endoscopische beelden op de aanwezigheid van endoscopische karakteristieken en een 5-punts waarschijnlijkheidsscore voor een CR. Diagnostische accuratesse van endoscopie en de positief voorspellende waarden (PVW) van de endoscopische karakteristieken voor een CR werden berekend. De gouden standaard was hierbij histologie na chirurgie of een regrowth-vrije overleving ≥2 jaar bij een wait-and-see beleid. Tevens werd de interobserver overeenkomst voor de waarschijnlijkheidsscore en endoscopische karakteristieken berekend.

Resultaten

Het mediane interval van laatste (chemo)radiotherapie tot endoscopie was 9 (IQR 8-12) weken. De oppervlakte onder de ROC-curve (AUC), sensitiviteit, specificiteit, positief en negatief voorspellende waarde van endoscopie voor een complete respons waren respectievelijk 0.80-0.84, 72-94%, 61-85%, 63-78% en 80-89%. Vijfenvijftig patiënten ondergingen een biopsie tijdens de endoscopie, hetgeen de accuratesse niet verbeterde. De PVW voor een CR van een vlak litteken, een klein vlak ulcus (<1cm), groot vlak ulcus, irregulair ulcus en adenoom waren respectievelijk 70-80%, 40-50%, 29-33%, 4-15% en 4-34%. De interobserver overeenkomst voor de waarschijnlijkheidsscore was substantieel (κ=0.62-0.76) en matig tot substantieel (κ=0.47-0.64) voor de endoscopische karakteristieken.

Conclusie

De AUC van endoscopie ±9 weken na (chemo)radiotherapie voor het voorspellen van CR was 0.80-0.84. Een vlak litteken was de enige karakteristiek met een hoog PVW voor een CR. In patiënten met een klein vlak ulcus kan een verlengde observatieperiode worden overwogen, bij de overige karakteristieken lijkt directe chirurgie gerechtvaardigd.

Endoscopische karakteristieken van het rectumcarcinoom na neoadjuvante (chemo)radiotherapie. (A) vlak litteken, (B) klein vlak ulcus <1cm, (C) groot vlak ulcus, (D) adenomateuze massa, (E) irregulair ulcus, (F) tumor massa.